Pomoc społeczna

ZASADY UDZIELANIA POMOCY

Pomoc społeczna ma na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
Zgodnie z art. 7 ustawy o pomocy społecznej, pomocy udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
-ubóstwa;
-sieroctwa;
-bezdomności:
-bezrobocia;
-niepełnosprawności;
-długotrwałej lub ciężkiej choroby;
-przemocy w rodzinie;
-potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
-potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
-bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
-trudności w integracji cudzoziemców którzy uzyskali w Rzeczpospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą ;
-trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
-alkoholizmu lub narkomanii;
-zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
-klęski żywiołowej lub ekologicznej;

Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje:

1. osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 701 zł (776 zł od stycznia 2022) , zwanej „kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej”;
2. osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 528 zł, (600 zł od stycznia 2022) zwanej „kryterium dochodowym na osobę w rodzinie”
3. rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej „kryterium dochodowym rodziny”

– przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej nie przysługuje osobie odbywającej karę pozbawienia wolności. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej, a za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.

Za dochód uważa się :

sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

1. miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
2. składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
3. kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Przyznanie świadczenia z pomocy społecznej musi być poprzedzone przeprowadzeniem wywiadu rodzinnego (środowiskowego).

W świetle ustawodawstwa dotyczącego pomocy społecznej rodzina – to osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.

Oprócz danych dotyczących posiadanych źródeł dochodów, sytuacji zawodowej zdrowotnej, rodzinnej, pracownik socjalny może domagać się złożenia oświadczenia o posiadanym stanie majątkowym. Odmowa złożenia takiego oświadczenia może być podstawą do odmowy przyznania świadczenia z pomocy społecznej.

Podstawę ustalenia danych osoby ubiegającej się o świadczenia, stanu jej zdrowia oraz sytuacji osobistej, rodzinnej i materialnej stanowią odpowiednio aktualne dokumenty, a w szczególności:

1. dowód osobisty,
2. orzeczenie komisji ds. inwalidztwa i zatrudnienia w przypadku osób, które uzyskały takie orzeczenie przed 31 sierpnia 1997 r., lub po tej dacie decyzja organu rentowego przyznająca świadczenie z ubezpieczenia społecznego albo zaświadczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na podstawie odrębnych przepisów, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia.
3. zaświadczenie pracodawcy o wysokości wynagrodzenia netto z tytułu zatrudnienia z miesiąca poprzedzającego datę złożenia wniosku.
4. dowód otrzymania renty lub emerytury z miesiąca poprzedzającego datę złożenia wniosku.
5. zaświadczenie z Urzędu Gminy o wielkości gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych,
6. zaświadczenie ze szkoły o kontynuowaniu przez dziecko nauki w gimnazjum, szkole średniej i wyższej oraz oświadczenie, że dziecko nie otrzymuje pomocy materialnej ze szkoły,
7. decyzja urzędu pracy o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, o utracie statusu osoby bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku, dodatku szkoleniowego, stypendium, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego albo potwierdzenia z urzędu pracy, że osoba ta znajduje się w rejestrze urzędu jako osoba szukająca pracy.

W stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą:

1. opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochód przyjmuje się przychód z tej działalności pomniejszony o koszty uzyskania przychodu , obciążenie podatkiem należnym i składkami na ubezpieczenie zdrowotne określonymi w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia , związane z prowadzeniem tej działalności oraz odliczonymi od dochodu składkami na ubezpieczenie społeczne nie zaliczonymi do kosztów uzyskania przychodów, z tym że: dochód ustala się, dzieląc kwotę dochodu z działalności gospodarczej wykazanego w zeznaniu podatkowym złożonym za poprzedni rok kalendarzowy przez liczbę miesięcy, w którym podatnik prowadził działalność, a jeżeli nie prowadził działalności, za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby.

Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierającego informację o wysokości przychodu, kosztów uzyskania przychodu, różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania, odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenie społeczne, należnego podatku, odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne.

2. opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym – za dochód przyjmuje się zadeklarowaną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli z tytułu prowadzonej działalności nie istnieje obowiązek ubezpieczenia społecznego, przyjmuje się kwotę najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Wysokość dochodu w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego zawierającego informację o formie opodatkowania oraz na podstawie dowodu opłacania składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:

1. kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej,
2. kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony. /art. 8 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej/

Dla osób posiadających gospodarstwa rolne przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości – 308 zł (345 zł od stycznia 2022).

Wysokość dochodu ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez Urząd Gminy, określającego wielkość posiadanego gospodarstwa rolnego w tym hektarów przeliczeniowych.

Świadczenia z pomocy społecznej są udzielane na wniosek /podanie/ osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej, jak również z urzędu.

Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej, którą wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania/pobytu osoby zainteresowanej.

Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się w celu ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin ubiegających się o świadczenia. Pracownik socjalny przeprowadzający wywiad środowiskowy może domagać się od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc złożenia oświadczenia o dochodach i stanie majątkowym. Odmowa złożenia oświadczenia jest podstawą wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia.

ŚWIADCZENIA Z POMOCY SPOŁECZNEJ

ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE

ZASIŁEK STAŁY

1. 1. Przysługuje pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej , niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej,
   2. pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
      Całkowita niezdolność do pracy oznacza:

• całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy lub o całkowitej niezdolności do pracy oraz samodzielnej egzystencji), albo
• zaliczenie do I lub II grupy inwalidów, lub
• znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności (odpowiednie orzeczenie Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności).

Osoba niezdolna do pracy z tytułu wieku to osoba , która ukończyła 60 lub więcej lat (kobieta) i 65 i więcej lat (mężczyzna). Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł. i wyższa niż 645 zł (719 od stycznia 2022). Do zasiłku stałego mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, przysługują one również osobom pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej zasiłek stały nie przysługuje.

2. Zasiłek stały ustala się w wysokości:

a/ w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 645 zł miesięcznie (719 od stycznia 2022),

b/ w przypadku osoby w rodzinie – różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

Uprawnienie do zasiłku stałego ustala się na podstawie:

1. wywiadu środowiskowego,
2. sytuacji dochodowej,
3. orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

ZASIŁEK OKRESOWY

1. Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;
• rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

1. Zasiłek okresowy ustala się:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że miesięczna kwota zasiłku nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie,
• w przypadku rodziny – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.

Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

ZASIŁEK CELOWY

Zasiłek celowy może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej.

Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu a także kosztów pogrzebu.

Osobom bezdomnym i innym osobom nie mającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

Zasiłek celowy może być przyznany w formie biletu kredytowanego.

SPECJALNY ZASIŁEK CELOWY

Specjalny zasiłek celowy może być przyznany w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe, w wysokości nie przekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.

ŚWIADCZENIA NIEPIENIĘŻNE

• Praca socjalna – świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w środowisku społecznym, bez względu na posiadany dochód.
• Bilet kredytowany.
• Składki na ubezpieczenie społeczne.
• Składki na ubezpieczenie zdrowotne.
• Pomoc rzeczowa w tym na ekonomiczne usamodzielnienie.
• Sprawienie pogrzebu – odbywa się w sposób ustalony przez gminę zgodnie z wyznaniem zmarłego .
• Poradnictwo specjalistyczne – w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne świadczone jest osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód.
• Interwencja kryzysowa – stanowi zespół działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie.
• Schronienie – udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowni, schronisku, domu dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych. .
• Posiłek- pomoc doraźna lub okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie, może być przyznana osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić. .
• Niezbędne ubranie- pomoc następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej: bielizny, obuwia i odzieży odpowiedniej do indywidualnych właściwości i pory roku. .
• Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania- mogą być przyznane osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona. Usługi te mogą być również przyznane osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina nie może takiej pomocy zapewnić. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokojeniu codziennych potrzeb życiowych, opieką higieniczną, zaleconą przez lekarz pielęgnacją.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej obowiązane są do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego przez osobę uzależnioną, mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń.

Ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania lub też przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego może nastąpić w przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem.

Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.